کارشناس صنعت ریلی بابیان اینکه ریلهایی که اخیرا توسط ذوبآهن تحویل وزارت راه شد معیوب بود، گفت: «دوهزار تن ریل سالم را بایکدرصد خطا و باصرف ۱۵هزار تن شمش و خطای ۹۰درصدی هم میتوان تولید کرد، اما دراین شرایط تولید بهصرفه نیست.»
روز شنبه ۳۰شهریور امسال، مراسم تحویل محموله یکهزار و ۵۰۰تنی ریل تولیدی شرکت ذوبآهن باحضور وزرای راهوشهرسازی و صنعت، معدن و تجارت انجام شد.
بااین وجود اماواگرهایی درتوانایی یا اراده شرکت ذوبآهن برای تامین نیاز داخلی کماکان درمحافل کارشناسی وجود دارد. بهنام جمشیدی، یکیاز کارشناسان صنعت ریلی و مطلع درحوزه تولید ریل ذوبآهن طی گفتوگویی با خبرگزاری «فارس» دراین مورد توضیح داده است.
با توجه بهمراسم تحویل محموله ریل UIC۶۰ باحضور وزرای دولت، آخرین وضعیت تولید ریل داخلی درکشور را چطور ارزیابی میکنید؟
بعد از سهدهه تلاش شرکتهای ذوبآهن و راهآهن برای تولید ریل درداخل کشور، درحال حاضر حدود یکیدو سال است که ذوبآهن دررسانهها ادعا میکند بهتوانایی کامل برای تامین همه نیازهای ریل راهآهن کشور دست یافته و تلاش شده است همین نگاه هم دررسانهها مطرح شود؛ اما واقعیت امر کمی بااین کارهای رسانهای متفاوت است؛ بهاین معنا که این اقدامات بیشتر نمایشی است تا واقعی.
مگر ذوبآهن توانایی تولید ریل کافی و استاندارد را ندارد؟
شرکت ذوبآهن درسالهای ابتدایی دهه ۹۰شمسی، بهسبب حمل مواد معدنی بااستفاده از شبکه ریلی کشور، حدود ۲۰۰میلیارد تومان بهراهآهن بدهی داشت و بهجای پرداخت بدهی خود، مهلت خواست تا باصرف مبلغی تقریبا معادل بدهی خود، تجهیزات تولید ریل را ازآلمان خریداری کند که این اتفاق هم رخ داد؛ اما مشکلات ریز و درشتی که درخط تولید ریل ذوبآهن وجود داشت و کماکان هم بعداز گذشت حدود پنجسال وجود دارد، نشان میدهد دقت کافی درخرید تجهیزات یا پیگیری قرارداد صورت نگرفته است.
درمواردی اینچنینی، شرکتی مانند ذوبآهن باید نصب و راهاندازی کامل خط تولید را شامل سربلندی درآزمونهای سرد و گرم ازشرکت فروشنده یا یک شرکت متخصص دیگر مطالبه کند، اما اکنون بعد از حدود چهار تا پنجسال ازشروع نصب تجهیزات، کماکان خط تولید ریل ذوبآهن بامشکلات زیادی روبهروست.
بااین اوصاف محمولهای که تحویل داده شده، درچه شرایطی تولید شده و آیا فاقد استاندارد بوده است؟
قطعا ریلهای تولیدشده دارای استاندارد بوده و تا اینجای کار یک افتخار بزرگ نصیب ذوبآهن شده است که توانسته استانداردهای روز اروپا را بگذراند؛ اما مساله اینجاست که تولید یک محموله مثلا دوهزار تنی محصول استاندارد، بایک خط تولید معیوب هم امکانپذیر است؛ تفاوت ماجرا درنرخ تولید محصول سالم است. دوهزار تن ریل سالم را با یکدرصد خطا و باصرف ۱۵هزار تن شمش و خطای ۹۰درصدی هم میتوان تولید کرد.
مساله این است که دراین شرایط قطعا تولید بهصرفه نیست؛ بلکه نمایشی و برای استفاده مدیران یا نهایتا کم کردن فشارها خواهد بود.
طبق شنیدههای من برای تولید این محموله، چندین برابر این وزن، شمش مصرف شده و اغلب خروجیها معیوب و غیراستاندارد بوده است؛ دراین شرایط هیچ بعید نیست مانند رفتاری که ذوبآهن تاکنون از خود نشان داده برای تحویل محموله یکهزار و ۵۰۰تنی بعدی، لازم باشد ششماه دیگر صبر کنیم، اما بااین شرایط نتیجه نهایی هرچه باشد قطعا خودکفایی نخواهد بود.
بهنظر شما تغییر مدیریت ذوبآهن زمینهساز تاخیر درراهاندازی کامل نشده است؟
مدیرعامل کنونی ذوبآهن درهمان زمان خرید و نصب خط تولید ریل، دراین شرکت، سمت معاونت توسعه را برعهده داشت و طبیعتا مدیران کنونی ذوبآهن دراین شرایط نمیتوانند فرافکنی کنند و مشکلات را گردن نگیرند. بنابراین دراین حالت یا باید همه تلاشها را برای رفع مشکلات بهکار بست یا باید بهاقدامات نمایشی و کتمان مشکلات روی آورد.
قطعا ذوبآهن درحال حاضر توانایی تامین ریل کشور بدون ضررهای هنگفت را ندارد؛ چراکه خط تولید بهحالت نرمال نرسیده و تلفات هنگفت است؛ شاهد مثال همینکه ذوبآهن ادعا میکند میتواند سالانه ۴۰۰هزار تن ریل تولید کند، اما بعد از حدود هشتماه ازقرارداد باشرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل، صرفا یکهزار و ۵۰۰تن ریل تحویل داده است.
قرارداد ذوبآهن باراهآهن بهکجا رسید؟
مهرماه۹۵ ذوبآهن بهجای بخشی از بدهی ۲۰۰میلیاردی خود بهشرکت راهآهن، طی قراردادی وعده تحویل ۴۰هزار تن ریل را داد و زمان این قرارداد تاپایان سال۹۵ بود؛ اما درحال حاضر باگذشت سهسال از قرارداد، تنها حدود یکهزار و ۵۰۰تن تحویل داده شده است؛ یعنی کمتر از پنجدرصد قرارداد و با پولی که تقریبا بهصورت پیشپرداخت ازمحل بدهی پرداخت شده است، چهدلیلی وجود دارد که تحویل صورت نگیرد؟
خود مدیران ذوبآهن مبلغ پایین قرارداد را دلیل آن میدانند و میگویند ریل گران شده و قیمت سابق بهصرفه نیست که دراینباره باید گفت در درجه نخست راهآهن مسئول تاخیر تولیدکننده نیست و دوماینکه اصلا ریل استاندارد دراین کارخانه بهمقدار قابل اعتنا تولید نشده است که بخواهند تحویل دهند؛ اگر تولید شده است عکس آن را منتشر کنند تا ما هم ببینیم.
مطمئن باشید اگر تولید شده بود میتوانستند بهمشتریان دیگر هم بفروشند. بنابراین، نتیجه تاخیر چندساله و بهانهجویی درچنین دستاوردی شده است.
چاره کار چیست و چه پیشنهادی برای رفع این مشکل دارید؟
درنهایت معتقدم مدیریت فعلی ذوبآهن بایداراده حل مشکلات خط تولید ریل را داشته باشد.
ادامه این شرایط میتواند کار را برای کشور هم سخت کند؛ جدا ازهزینههای غیرضروری و تضییع حقوق سهامداران، ممکن است بهاسم تولید ملی، کار حملونقل ریلی مختل شود.
همچنین پیشنهاد میشود وزارت تعاون، کار و رفاه بهعنوان سهامدار اصلی کارخانه ذوبآهن باورود بهاین موضوع و بررسی ابعاد این پروژه ازضررهای احتمالی شرکت و همچنین حملونقل ریلی کشور جلوگیری کند.
بااین همه یقین دارم مشکلات فعلی بامدیریت مناسب درزمان کمی قابل حل است؛ بهشرطی که اراده کافی وجود داشته باشد.